Το Χωριό

Η Ποταμιού, ένα όμορφο γραφικό χωριό περιτριγυρισμένο από ψηλές βουνοκορφές, αμπελώνες, πλούσια βλάστηση,  είναι χτισμένη σε μέσο υψόμετρο 670 μέτρων στη δυτική όχθη του ποταμού Χαποτάμι.

Βρίσκεται γύρω στα 39 χιλιόμετρα  βορειοδυτικά της πόλης Λεμεσού και γειτονεύει με τα χωριά, Όμοδος, Μαλλιά και Κισσούσα.

Το χωριό κατατάσσεται στα αμπελοχώρια της γεωγραφικής περιφέρειας Λεμεσού-Πάφου. Στα ασβεστούχα εδάφη της Ποταμιούς υπάρχουν  αμπελώνες οινοποιήσιμων ποικιλιών αλλά και καλλιέργειες με φρουτόδεντρα, όπως  μηλιές, αχλαδιές, δαμασκηνιές, χρυσομηλιές και ροδακινιές. Οι καλλιεργημένες εκτάσεις γης εναλλάσσονται με ακαλλιέργητες εκτάσεις γης ποικίλης φυσικής βλάστησης.

Οι κάτοικοι της Ποταμιούς, με τα σταφύλια των αμπελώνων παρασκευάζουν εκλεκτά κρασιά, ζιβανία αλλά και (σε οικιακή βάση) παραδοσιακά εδέσματα, όπως «σουτζιούκο», «παλουζέ» και «κιοφτέρκα».

Σπιτάκια λαϊκής αρχιτεκτονικής με κεραμιδένιες στέγες ή δώματα, γραφικά ανώγια με στενά μπαλκόνια, ξύλινες πόρτες και ξωπόρτια με ξεχωριστό διάκοσμο και μακρινάρια συνθέτουν τις γραφικές γειτονιές της Ποταμιούς.

Ονομασία 
Το όνομα του χωριού φαίνεται πως συνδέεται με την τοποθεσία του, συγκεκριμένα, με το ποτάμι που βρίσκεται στα δυτικά του. Ο Καρούζης γράφει χαρακτηριστικά «η Ποταμιού προφανώς δανείστηκε την ονομασία της από το ποτάμι αυτό», το Χάποταμι.

Σε παλαιά γραπτά κείμενα αναφέρεται το όνομα του χωριού με διάφορους τύπους που έχουν όμως ως κοινή ρίζα τη λέξη ποταμός. Ειδικότερα, ο ντε Μας Λατρί αναφέρει το χωριό ως Ποτάμι- αλλά και με το σημερινό του όνομα.

Ιστορικά στοιχεία 
Σύμφωνα με τη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, η Ποταμιού υπήρχε από τα Μεσαιωνικά χρόνια. Σαφέστερα, όπως αναφέρει ο Ντε Μας Λατρί  και διασώζει η Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, την περίοδο της φραγκοκρατίας ήταν βασιλικό κτήμα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον φαίνεται πως κρύβει το παρελθόν της Ποταμιού. Κατά την εποχή της τουρκοκρατίας, ξεχώρισαν λόγιοι και ιερωμένοι με καταγωγή την Ποταμιού.

Σύμφωνα με την παράδοση, όπως  γράφει η Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, το χωριό ήταν έδρα χωρεπισκοπής πιθανόν την περίοδο της βενετοκρατίας αλλά και την πρώτη περίοδο της τουρκοκρατίας (1570-71)⋅ και προσθέτει πως την ίδια εποχή το χωριό εκκλησιαστικά υπαγόταν στην επισκοπική περιφέρεια της Πάφου. Παρόλο που δεν υπάρχουν τεκμήρια για το αν η Ποταμιού υπήρξε πράγματι έδρα της χωρεπισκοπής, εντούτοις, όπως υπογραμμίζει η Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, «η οικοδόμηση, πάντως, μεγάλης εκκλησίας το 1551(σύμφωνα προς επιγραφή πάνω από την νότια είσοδο της), ίσως αποτελεί κάποια ένδειξη».

Αξιοσημείωτο είναι επίσης πως η Ποταμίου γέννησε και μεγάλωσε τον Νεόφυτο Ροδινό, τον μεγαλύτερο σε «πανελλήνια κλίμακα» πεζογράφο και λογογράφο του 17ου αιώνα. Τα έργα του, όπως με περηφάνια αναφέρουν οι κάτοικοι της Ποταμιούς, είναι «σκορπισμένα σε ανατολή και δύση».

Σημαντικά Αξιοθέατα
Ένα από τα πιο αρχαία και θαυμαστά μνημεία της περιοχής είναι τα κατάλοιπα του ξωκλησιού του Αγίου Μνάσωνα που βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του χωριού και ανάγεται περίπου στο 300 μ.Χ. Οι παλιότεροι κάτοικοι της Ποταμιούς, σύμφωνα με την παράδοση,  οικοδόμησαν την εκκλησία στο σημείο που διέμενε  ο Άγιος Μνάσωνας  την εποχή που με τα θαύματα και την αρετή του δίδασκε τον Χριστιανισμό.  Κάτω από το ξωκλήσι υπάρχουν κατακόμβες καθώς και εξαερισμοί στα τοιχώματα. Σε μια από τις κατακόμβες του ναού βρίσκεται ιερό λείψανο, ο αριστερός βραχίονας του Αγίου. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων κατά το έτος 2008 άρχισε εντατικές προσπάθειες συντήρησης και αποκατάστασης του ναού, οι οποίες δυστυχώς δεν θα συνεχιστούν το 2009 και για αυτό το λόγο η κοινότητα αναζητά χορηγούς.

Ένα ενετικό γεφύρι στη νότια πλευρά του χωριού είναι ένα από τα πιο όμορφα αξιοθέατα της Ποταμιούς. Οι Ενετοί έχτισαν το γεφύρι για να  συνδέσουν την Ποταμιού με τα χωριά Βουνί και Κοιλάνι, τα οποία εκείνη την εποχή ήταν εμπορικά και πολιτιστικά κέντρα.  Στην ίδια περιοχή υπάρχουν δυο πολύ αξιόλογα μονοπάτια, τα οποία η κοινότητα της Ποταμιούς προσπαθεί να εντάξει ως Μονοπάτια της Φύσης.

Πηγές:
Γ. Βαλέτας, Νεόφυτος Ροδινός (Το αηδόνι της Τουρκοκρατίας)
Γιώργου Καρούζη, Περιδιαβάζοντας την Κύπρο, Λεμεσός, Πόλη και Επαρχία, Λευκωσία 2001
Ετήσιο περιοδικό του Συνδέσμου Αποδήμων και Φίλων Ποταμιούς, 1999
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπάιδεια, τ.12
Φυλλάδα του 18ου αιώνα

Η πλατεία της Ποταμιούς βρίσκεται κοντά στον ιερό ναό της Αγίας Μαρίνας. Διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια μετά από ενέργειες και προσπάθειες τόσο του Κοινοτικού Συμβουλίου, όσο και του Συνδέσμου Αποδήμων και Φίλων Ποταμιούς.

Είναι ένας καλαίσθητος χώρος στον οποίο πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις, με κορυφαίες την πανήγυρη της εορτής της Αγίας Μαρίνας στις 17 Ιουλίου και την ετήσια συνεστίαση-χοροεσπερίδα των κατοίκων και αποδήμων της Ποταμιούς.

Η επίσκεψη στην Ποταμιού τις μέρες αυτές θα αφήσει τον καθένα παρευρισκόμενο κατενθουσιασμένο τόσο από την τέλεια οργάνωση όσο και από τη ζεστή και παραδοσιακή φιλοξενία.

 

Πηγή:
Βιβλίο: Η Ποταμιού και τα Εκκλησιαστικά της Μνημεία, του Δρ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Χ. ΚΑΠΠΑΗ

Έργα που ολοκληρώθηκαν μέχρι το 2017:

  • Διαπλάτυνση δρόμου έξω από τον Άγιο Μνάσωνα
  • Διαπλάτυνση δρόμου προς Κισσούσα
  • Λιθόστρωτο σε μέρος κεντρικού δρόμου στον πυρήνα του χωριού
  • Διαπλάτυνση και επένδυση με πέτρα του δρόμου που οδηγεί εκτός της Ποταμιούς
  • Διαπλάτυνση δρόμου προς τοποθεσία «Πούματα»
  • Αναπαλαίωση της βότας στον χώρο αργακιού (“Σπηλιά του Βοσκού”)
  • Κατασκευή του «Μονοπατιού της Ερασμίας» – Δημιουργία Μονοπατιού της φύσης. Κατασκευή τοίχων αντιστήριξης από πέτρα κατά μήκος του Μονοπάτιού, αλλά και πέτρινων σκαλοπατιών και λιθόστρωτων δρόμων με ανθώνες.
  • Αναπαλαίωση του τοίχου του Κοιμητηρίου

Έργα που ολοκληρώθηκαν μεταξύ 2017 – 2021

  • Kατασκευή Αποθήκης με αποχωρητηρίων στο χώρο της κεντρικής πλατείας μπροστά από την Εκκλησία
  • Ανάπλαση του χώρου κεντρικής πλατείας με τοποθέτηση πλακόστρωτου και ανθώνων
  • Δενδροφύτευση 20 πλατάνων στο χώρο του αργακιού (“Σπηλιά του Βοσκού”)
  • Δενδροφύτευση δύο ειδών κυπαρισσιών (300 κυπαρίσσια) στην είσοδο του χωριού για δημιουργία αλέας προς το κέντρο της Κοινότητας
  • Κατασκευή τοίχων αντιστήριξης σε τρία σημεία της Κοινότητας όπου υπήρχε κίνδυνος κατολίσθησης.
  • Τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων ασφαλείας σε διάφορα σημεία της Κοινότητας
  • Σύνδεση της Κοινότητας με το WiFi4EU (δωρεάν παροχή διαδικτύου σε όλους του κεντρικούς εξωτερικούς χώρους)
  • Κατασκευή και τοποθέτηση στάσης λεωφορείου με στέγαστρο παρά την κεντρική πλατεία
  • Κατασκευή τοίχου αντιστήριξης κάτω από το Δημοτικό Σχολείο προς τον χώρο στάθμευσης
  • Ανακατασκευή παλιάς πλατείας με τοποθέτηση νέου πλακόστρωτου για διαμόρφωση ενιαίου χώρου
  • Τοποθέτηση μπετόν στους αγροτικούς δρόμους Ποταμιού – Βουνί και Ποταμιού – Κισσούσα
  • Ένταξη της Κοινότητας στο σύστημα ανακύκλωσης (χαρτί, πλαστικό, μπαταρίες)
  • Δημιουργία υπαίθριου Σνακ-Μπαρ στην κεντρική πλατεία της Κοινότητας
  • Προμήθεια παγκάκια, ξύλινοι κάλαθοι, ομπρέλες

Έργα που προγραμματίστηκαν:

  • Αναπαλαίωση παλιού δημοτικού σχολείου και μετατροπή του σε Κέντρο Υπηρεσιών Εναλλακτικού Τουρισμού
  • Κατασκευή χώρου στάθμευσης στην τοποθεσία μπροστά από την “Σπηλιά του Βοσκού”
  • Κατασκευή νέας μεγαλύτερης υδατοδεξαμενής στο βόρειο μέρος της Κοινότητας

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπαλαιωθεί πάνω από 5 σπίτια, τα οποία είναι και κηρυγμένα ως διατηρητέα.

Το 2018 άρχισε η ανέγερση μιας ακόμα οικίας στον πυρήνα της Κοινότητας και θα ακολουθήσουν κι άλλα σπίτια.

Οι Απόδημοι και Φίλοι της Ποταμιούς προχώρησαν στην ίδρυση ενός Συνδέσμου θέτοντας ως στόχο την αναβάθμιση του χωριού, γι’ αυτό και συνεργάζονται στενά με το Κοινοτικό Συμβούλιο.

Η διοικούσα επιτροπή απαρτίζεται από τους:

  • Κύπρο Κουντουρή
  • Λάμπρο Λαμπριανού
  • Λάμπρο Μαυρικίου
  • Λένια Μανώλη
  • Στέλιο Θεοδώρου
  • Χριστάκη Χρυσάνθου
  • Ντίνο Κόκκινο

Ο Σύνδεσμος Αποδήμων και Φίλων Ποταμιούς αναλαμβάνει την οργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων, όπως της ετήσιας χοροεσπερίδας και καρναβαλίστικου χορού.

Πηγή: Κοινοτικό Συμβούλιο Ποταμιούς

Όνομα Τηλέφωνο
Πάτερ Μάριου – Ιερέας Εκκλ. Αγ. Μαρίνας 99429165
Αστυνομία Πάχνας 25816228
Περιφερειακό Ιατρικό Κέντρο Πάχνας 25816224
Ασθενοφόρο (Πάχνα) 112

Λεύκωμα Εκδηλώσεων

Βίντεο

Εικονική Περιήγηση

Φωτογραφικό Άλμπουμ

© Copyright 2024 - Ποταμιού / Designed & Developed by NETinfo Plc